Yerel Kalkınma Platformu: Nasıl?

Yerel Kalkınma Platformu: Nasıl?

Gürcan Banger

Dünkü köşe yazımda Eskişehir Yerel Kalkınma Platformu’na ilişkin genel çerçeveyi çizmiş ve hangi ihtiyaçların böyle bir mekanizmaya ihtiyaç doğurduğunu özetlemiştim. Yerel kalkınma platformunun ilk amacı olarak halen yeterli canlılıkta gözükmeyen yerel (iç) dinamiklerin harekete geçirilmesini sayabilirim. Yerel potansiyelin saptanması, bu olanakların kentin ve halkın ihtiyaçlarını karşılayacak biçimde (üretim ve pazarlama süreçleri olarak) yapılandırılmasını ikinci sıraya koyabiliriz. Son olarak; tüm bu çalışmalar kalıcılık ve sürdürülebilirlik özelliklerine sahip olmalıdır.

Yerel kalkınma platformunun ilk amacı, kentteki tüm kurum ve kuruluşlar için bir çerçeve teşkil edecek olan vizyonu ve master planı oluşturmaktır. Bu çerçeve; kentteki sosyal aktör ve paydaşların (örneğin yerel yönetimlerin, meslek odalarının, üniversitelerin ya da özel sektör kuruluşlarının) kendi planlama ve bütçelemelerini yaparken ilham alacakları bir yol gösterici olacaktır. Yerel kalkınma platformunun hazırlayacağı ve dönemsel olarak revize edeceği master plan, kentsel ekonomiyle ilgili gelecek tasarımının temel belgesi olarak düşünülmelidir.

Bugüne kadar bir yerel kalkınma platformu mevcut olmadığından; muhtemelen ilk yapılması gereken, kurum ve kuruluşların mevcut stratejik planlarının (kendi çok özel konuları dışındaki alanlarda) karşılaştırılması ve ortak paydanın bulunmasıdır. Örneğin böyle bir yaklaşım; Valilik ve bağlı kuruluşlarının, büyükşehir belediyesinin ve metropol ilçe belediyelerinin planları açısından kaçınılmazdır. Keza sanayi ve ticaret alanları ile iştigal eden meslek odalarının planlarının da incelenmesi ve karşılaştırılması gereklidir. Benzer bir çalışmayı mühendis ve mimar odaları için de söyleyebiliriz. Bu karşılaştırma, ortak paydaların bulunması ve eksik alanların tamamlanması çalışması, başlı başına ciddi bir iştir. Burada saydığım kurum ve kuruluşları sadece örnekler olarak sıraladığımın altını çizmek isterim. Sağlıklı bir süreç için yerel kalkınma platformunun oluşumunu ve işleyişini bir proje olarak ele almak gerekir.

Yerel kalkınma platformunun bir meclis ve bir yönetim kurulu yapısından oluşacağını öngörebiliriz. Meclisin ilin milletvekilleri ile merkezi idare yöneticileri ve belediye, merkezi idare, üniversite, meslek odaları, kent konseyi ve ilgili sivil toplum kuruluşu temsilcilerinden oluşacağını söyleyebiliriz. Bunun dışında sanayi bölgeleri, teknoparklar, kurumsal danışmanlık kuruluşları ve kalkınma ajansı temsilcileri de meclise dâhil edilmelidir. (Yasayla kurulmuş kent konseyinin tanımladığım türden bir yapı ihtiyacını karşılayacağı iddia edilebilir. Ama ne yazık ki, kuruluş mevzuatına ve bugüne kadar gözlenen performans izlenimlerine göre ne yerelde ne de ülke çağında kent konseylerinin beklenen başarı noktasına ulaşamayacağı ortaya çıkmış gibidir. Diğer yandan yerel kalkınma platformu, öncelikle ekonomik kalkınmaya yönelmiş farklı bir mekanizmadır.)

Platformun yönetim kurulu konusunda bir model geliştirilebilir. Kurulun sayısının 7 dolayında kalması uygun olur. Kurulun oluşumunda kurumsal önem yanında kişisel yetkinlik ve uzmanlıklar da gözetilmelidir. Sekretarya işleri, yönetimi oluşturan kurumlardan birisi tarafından yürütülmelidir. Meclisin ve kurulun toplantı düzeni ve raporlama sistemi düzenlilik ve sürdürülebilirlik arz etmelidir. Özetlemek gerekirse; platformun ve bağlı kurullarının çalışmaları hazırlanacak bir tüzük veya yönerge ile düzenlenebilir.

Geleneksel ‘yönetim’ modelimiz, buna benzer bir yapılanma durumunda finansal boyutu dikkate almamayı alışkanlık haline getirmiştir. Yerel kalkınma platformu konusunda da aynı açmaza düşmemek için platformun tasarlanma sürecinde platformun kendisi için bir bütçe yapılmalı ve finansal kaynaklar sağlam kurallara bağlanmalıdır. Bu konuda aidat, sponsor, paydaş katkısı veya proje desteklerinin ne şekilde yürüyeceği kurumsal bir yapıya kavuşturulmalıdır.

Fazlaca detaylara girmeden; Eskişehir Yerel Kalkınma Platformu ile ilgili bir beyin fırtınası yapmaya çalıştım. Böyle bir yapının oluşturulması ve işleyişinin sağlanması, hiç kuşkusuz sağlam ve ciddi bir çalışma gerektirir. Bunu sağlamak üzere Eskişehir Valiliği hazırlık koordinasyonunu üstlenebilir.

Dünya üzerinde bu tür platformların, incelenebilecek örnekleri var. Diğer yandan 2000’li yıllarda bazı il ve ilçelerimizde denemeler yapan yönetimler oldu. Bu örneklerin incelenmesi, yolun kısaltılması ve kolaylaştırılması açısından yardımcı olabilir.