Yeni Yönelimler: Bulut Bilişim

Yeni Yönelimler: Bulut Bilişim

Gürcan Banger

Çoğu zaman günlük yaşıyoruz. Bu nedenle küresel yönelimlere de dikkat etmiyoruz. Dünyadaki gelişmelerin orta ve uzun vadede bizi nasıl etkileyebileceği ile fazlaca ilgilenmiyoruz. Kısa erimli beklentiler nedeniyle de değişimci tehditler ve krizler kapımıza dayandığında şaşırarak ama mutlaka gecikmiş biçimde karşılıyoruz.

2000’lerin ikinci on yılına girdiğimiz bu günlerde küresel yönelimleri öngörmeye çalışanların tümünün listesinde bulut bilişim (cloud computing) mutlaka yer alıyor. Bulut bilişim ile iş dünyasını ve kültürünü önemli ölçüde değiştiren bilgisayar ve iletişim teknolojileri yeni bir döneme adım atıyor. Aşağıda ayrıntılarına değineceğim bulut bilişim (cloud computing), temellerini bilgisayar ağlarını oluşturma yaklaşımıyla atmaya başlamıştı. Sunucu (server) olarak adlandırılan merkezi bir bilgisayar etrafında ona bağlı olarak çalışan istemci (client) bilgisayarların öngörülmeye başlamasıyla bulut bilişim de gelişmeye başlamıştı. Bu teknolojik gelişimin bugün bir yeni küresel yönelim olarak görülmeye başlanmasında; bulut bilişimin iş dünyasında yeni bir iş modeline yol açmasının önemi var. Bu nedenle yeni iş dünyası konusunda öngörülerde bulunmak için bulut bilişimin gelişme perspektifini bilmekte yarar var. İşin özü; yeni iş dünyasının odağında bilişim ve iletişim teknolojileri ile İnternet kaçınılmaz biçimde yer alacak. Bunları yeni yüzü ise bulut bilişim olarak görünüyor.

Bilişim sözcüğü, geçmiş yıllarda bilgisayar ortamında yapılan hesaplama işlerini ifade etmek üzere kullanılan bilgi işlem kavramından türedi. Hesaplama işleri önce tek tek (büyüklü küçüklü) bilgisayarlarda yapılıyordu. Daha sonra bilgisayarların birbirine bağlanarak bir ağ şeklinde bilgi alışverişi yapmaları sağlandı. Bu ağlar büyüyerek kentler ve ülkeler arasında bağlantıyı (bilgi alışverişini) sağlamak üzere İnternet’e dönüştü. Zamanla ağların sadece bilgi alıp vermenin ötesinde bir hesaplama işini bilgisayarlar arasında paylaştırabileceği yaklaşımı geliştirildi. Teknolojinin hızlı gelişimi içinde bilgisayar belleklerinin ve depolama aygıtlarının ucuzlaması, bilgisayarların çok daha büyük ölçekte işlem ve depolama yapabilmelerini sağladı.

Bulut Bilişim
Bulut bilişim, İnternet tabanlı bir bilgi işlem yaklaşımıdır. İnternet ağına bağlı olarak bulunan büyük sunucu bilgisayarlar ve bilgisayar programları (yazılımlar), işlerin bu büyük ağ üzerinde paylaşılarak yapılmasını sağlar.

Kendi bilgisayarınızda bir hesaplama işi yaptığınızı düşünün. Bulut bilişim ortamında bu hesaplama işi, dünyanın farklı noktalarında bulunan değişik sunucular üzerinde gerçekleşiyor ve sonuçlar sizin bilgisayarınıza iletiliyor. Karşınızda tek bir bilgisayar görüyor olmanıza rağmen arka tarafta adeta dev bir bilgisayar ve diğer ilgili donanımda oluşan bir orman (bir bulut) var.

Bulut bilişim ile sadece uzak ağlara bağlı bilgisayarların hesap yapmalarından söz etmiyoruz. Bu büyük bilgisayar bulutu aynı zamanda depo görevi de görüyor. Artık bilgilerimizin bizim bilgisayarımızda depolanıyor olması gerekmez. Aynen bankalardan kasa kiralar gibi ağa bağlı bilgisayarların depolama olanaklarından kiralama yoluyla yararlanabiliriz.

Bulut bilişim sayesinde çok daha az yetkinlikleri olan bir bilgisayar ile İnternet ortamındaki dev bilgisayarların hesaplama olanaklarından yararlanmak mümkün. Benzer şekilde bu büyük bilgisayarların depolama ortamlarında bilgilerimizi depolama imkanı da var. Dolayısıyla sabit diskimizin bozulması gibi bir kriz durumunda bilgilerimizi kaybetmiş olmuyoruz. Çünkü bu sistemleri işletenler ile yaptığımız sözleşme güvenlik ve veri koruma konularını da içeriyor. Bir anlamda yeni türden bir veri sigortalaması var.

Bulut bilişim çerçevesinde her bilgisayarımızda bir sürü yazılımın yüklenmiş olması da gerekmiyor. İnternet üzerinden uzaktaki bilgisayarlara erişerek oradaki yazılımları kullanabiliriz. Örneğin bir çim ve tasarım programını ya da tablolama işi yapmamızı sağlayacak bir ofis yazılımını kiralayarak kullanabilir; hazırladığımız dokümanları yine bulut bilişim ortamında saklayabiliriz. Benzer biçimde çok yüksek bedellerle edinilebilen veri tabanı programları veya yazılım geliştirme araçlarını da kiralayarak kullanmamız mümkün.

Bulut bilişim, bize yazılımlarımıza ve verilerimize İnternet bağlantısı bulunan herhangi bir bilgisayardan erişmemizi sağlıyor. Böylece herhangi bir bilgisayara bağımlılığımız da ortadan kalkmış oluyor. (Konunun uygulamalarının nereye gittiği konusunda bir örnek görmek üzere http://docs.google.com adresli siteyi ziyaret edebilirsiniz.)

Bulut bilişim hizmeti veren önemli yapılardan birisi dünyaca ünlü Amazon kitapevine ait. Bildiğiniz gibi; Amazon dünyanın en kapsamlı e-ticaret sitelerinden birisi. Milyonlarca kitabın yanında başka ürünlerin de İnternet üzerinden satışını yapıyor. Bu şirket, Amazon E2C ile bulut bilişim hizmetleri veriyor. Bu alanda Amazon yanında IBM, Microsoft, Google, Rackspace Cloud, Salesforce ve Skytap gibi şirketlerin de çalışmaları var. Bunlara bulut bilişim konusunda çalışan Fujitsu, Dell, Red Hat, Hewlett Packard, VMware ve NetApp’yi de eklememiz gerekir.

İş Bakış Açısı
Bulut bilişim; bilgisayar donanımı, yazılımı ve hizmetlerine ilişkin olarak sermaye yatırımı ihtiyacını ortadan kaldırır. Bunu yerine kullanılan altyapıya, kullanım miktarına ve süresine bağlı olarak bir hizmet bedeli ödenir. Bunu elektrik veya su aboneliğine ya da kablo TV kullanımına benzetebiliriz.

Outsourcing olarak bilinen dış kaynak kullanımı yaklaşımının ekonomi alanında yarattığı değişimi görünce bulut bilişimin ne türden yeni iş modellerine yol açacağını kestirmek daha kolay oluyor. İşte; bu nedenle bulut bilişim olgusunun yeni küresel yönelimlerden birisi olarak işaretliyoruz.